Bir Ayda Üç Kez, Raydium Nasıl Solana DeFi'nin Kralı Oldu?

Orijinal başlık: Raydium: King Of Solana De-Fi

Orijinal yazar: @0xkyle__

Orijinal çeviri: zhouzhou, BlockBeats

Editör notu: Bu makale esas olarak Raydium'un Solana blok zincirindeki konumu ve avantajlarından, özellikle meme coin işlemlerindeki hakimiyetinden bahsediyor. Makale ayrıca Raydium'un büyüme stratejisini, likidite yönetimini, geri alım mekanizmasını vb. analiz ediyor ve bu mekanizmaların Raydium'un Solana ekosisteminde önde kalmasına nasıl yardımcı olduğunu açıklıyor.

Aşağıda orijinal içerik yer almaktadır (daha kolay okunup anlaşılması için orijinal içerik yeniden düzenlenmiştir):

Önsöz

2024 döngüsü şimdiye kadar Solana'nın hakimiyetini gördü, bu döngünün ana anlatısı olan meme coin'ler, hepsi Solana'da doğdu. Solana ayrıca fiyat artışı açısından en iyi performans gösteren Katman 1 blok zinciridir, yıl başından bu yana yaklaşık 680% artış gösterdi.

Meme coin Solana ile derinlemesine iç içe geçmiş olsa da, Solana 2023'teki toparlanmasının ardından bir ekosistem olarak yeniden ilgi görmeye başladı ve ekosistemi gelişti; Drift (Perp-DEX), Jito (likidite staking), Jupiter (DEX toplayıcısı) gibi protokollerin token'ları milyar dolarlık değerlemelere ulaştı ve Solana'nın aktif adresleri ve günlük işlem hacmi diğer tüm zincirleri geride bıraktı.

Bu gelişen ekosistemin kalbinde, Solana'nın önde gelen merkezi olmayan borsası Raydium yer alıyor. "Altına hücum sırasında kürek satmak" şeklindeki eski söz, Raydium'un konumunu mükemmel bir şekilde tanımlıyor. Meme coin'ler çok fazla ilgi çekerken, Raydium sessizce likiditeyi ve ticaret perde arkasında, bu aktiviteyi destekliyor. Meme coin ticareti ve daha geniş DeFi aktivitesinin devam eden akışı sayesinde Raydium, Solana ekosisteminde kritik altyapı olarak konumunu sağlamlaştırdı.

Artemis'te, giderek daha temel odaklı bir dünyaya inanıyoruz - bu nedenle, bu makalenin amacı Raydium'un Solana ekosistemindeki konumunu vurgulayan bir temel rapor oluşturmaktır. Veri odaklı bir yaklaşım benimsiyoruz ve Raydium'un Solana ekosistemindeki yerini ilk prensiplerden analiz etmeyi amaçlıyoruz.

Raydium Kısa Tanıtım

2021'de piyasaya sürülen Raydium, Solana üzerine inşa edilmiş, izinsiz havuz oluşturmayı, ultra hızlı ticareti ve getiri kazanmayı destekleyen otomatik bir piyasa yapıcıdır (AMM). Raydium'un temel farklılaştırıcısı yapısıdır — Raydium, Solana'daki ilk AMM'dir ve emir defterlerini destekleyen DeFi'deki ilk hibrit AMM'yi piyasaya sürmüştür.

Raydium piyasaya sürüldüğünde, atıl havuzlardaki likiditenin merkezi limit emir defterleriyle paylaşılmasına izin veren bir hibrit AMM modeli benimsediler; oysa o zamanlar normal DEX'ler yalnızca kendi havuzlarındaki likiditeye erişebiliyordu; bu da Raydium'daki likiditenin aynı zamanda OpenBook'ta herhangi bir OpenBook DEX GUI'sinde işlem görebilecek bir piyasa yarattığı anlamına geliyordu.

Bu, başlarda önemli bir farklılaştırıcı olsa da, şu anda ağırlıklı olarak uzun kuyruklu pazarların akını nedeniyle bu özellik kapalı durumda.

Raydium şu anda üç farklı havuz türü sunuyor: yani:

• Standart AMM Havuzu (AMM v4), eskiden Hibrit AMM olarak biliniyordu

• Sabit Ürün Değişme Havuz (CPMM), destekleniyor Jeton 2022

• Merkezi Likidite Havuzu (CLMM)

Raydium'da bir takas yapıldığında, belirli havuz türüne ve havuz ücreti katmanına bağlı olarak küçük bir ücret alınır. Bu ücret, likidite sağlayıcıları, Raydium token geri alımları ve Hazine arasında dağıtılır.

Aşağıda kaydettiğimiz farklı Raydium havuzları için işlem ücretleri, havuz oluşturma ücretleri ve protokol ücretleri bulunmaktadır. Her bir terimin ve karşılık gelen ücret seviyesinin kısa bir dökümü aşağıdadır:

• İşlem Ücretleri: Yatırımcıların döviz alım satımı yaparken ödedikleri ücretler

• Geri Alım Ücreti: Raydium token'larını geri satın almak için kullanılan işlem ücretinin bir yüzdesi

• Hazine Ücreti: Hazineye tahsis edilen işlem ücretlerinin bir yüzdesi

• Havuz oluşturma ücreti: Havuz suistimalini önlemek için tasarlanmış, havuz oluşturulduğunda alınan bir ücret. Havuz oluşturma ücreti protokol çoklu imzası tarafından kontrol edilir ve protokol altyapı maliyetleri için kullanılır.

Şekil 1. Raydium ücret yapısı

Solana'da DEX Ekosistemi

Şekil 2. Solana'da TVL

Raydium'un nasıl çalıştığını analiz ettiğimize göre, Solana DEX ekosistemindeki yerini değerlendireceğiz. Söylemeye gerek yok, Solana 2024 döngüsünde L1 zincirlerinin zirvesine tırmandı - Ethereum'a bakıldığında, Solana Tron'un (ikinci) ve Ethereum'un (birinci) ardından üçüncü en yüksek TVL zinciridir.

Şekil 3. Her zincirin günlük aktif adresleri, günlük işlem hacmi, TVL ve DEX işlem hacmi

Solana, günlük aktif adresler, günlük işlem hacmi ve DEX işlem hacmi gibi kullanıcı etkinliğiyle ilgili metriklerde baskın olmaya devam ediyor. Solana'daki etkinlik ve döviz likiditesindeki artış, en dikkat çekeni Solana'daki meme coin çılgınlığı olan birkaç farklı faktöre bağlanabilir.

Solana'nın yüksek hızı ve düşük yerleşim maliyeti, Dapps için sağladığı sorunsuz kullanıcı deneyimiyle birleşince, zincir üstü işlemlerin büyümesine ve refahına yol açtı. BONK ve WIF gibi token'lar milyarlarca dolarlık piyasa değerlerine ulaştı ve meme coin lansman platformu Pump.fun'ın ortaya çıkmasıyla Solana meme coin ticareti için fiili yer haline geldi.

Solana bu döngüde en yaygın kullanılan 1. Katmandır ve işlem faaliyeti açısından diğer L1'lere öncülük etmeye devam etmektedir. Artan faaliyetin doğrudan yararlanıcısı olarak, bu Solana'daki DEX'lerin son derece iyi performans gösterdiği anlamına gelir - daha fazla tüccar daha fazla ücret anlamına gelir ve bu da protokol için daha fazla gelir anlamına gelir. Ancak, DEX'ler arasında bile Raydium, aşağıdaki verilerle kanıtlandığı gibi önemli bir pazar payı elde etmeyi başarmıştır:

Şekil 4. SolanaDEX işlem hacmi piyasa payı

Şu anda Raydium, diğer SolanaDEX'ler arasında ilk sırada yer alıyor ve tüm DEX'ler arasında en yüksek işlem hacmine sahip. Raydium, meme coin'lerden stablecoin'lere kadar çeşitli aktivitelere verdiği destek sayesinde SolanaDEX'in toplam işlem hacminin 60.7%'sini oluşturuyor.

Raydium'un bunu başarmasının bir yolu, havuz yaratıcılarına ve likidite sağlayıcılarına yeni pazarlar oluştururken birden fazla seçenek sunarak, kullanıcıların ilk ihraç sırasında fiyat keşfi için sabit bir ürün havuzu seçebilmesidir. Veya merkezi bir likidite havuzunda daha sıkı bir şekilde sınırlandırılmış bir aralıkta likidite sağlamayı seçmek - bu, uzun kuyruklu varlıkların ilk fiyat keşfinin Raydium'da gerçekleşmesini sağlarken SOL-USDC, stablecoin'ler, LST vb. gibi pazarlarda rekabetçi kalmaya devam eder.

Şekil 5. SolanaDEX arasındaki likidite

Ek olarak, Raydium işlem yaparken en likit DEX olmaya devam ediyor ve DEX'lerin genellikle ölçek ekonomileriyle karşı karşıya olduğunu, çünkü tüccarların kaymayı önlemek için en likit borsalarda kümelenme eğiliminde olduğunu belirtmek önemlidir. Likidite likiditeyi doğurur - bu, en büyük DEX'lerin en fazla tüccarı çektiği, bunun da ücretler aracılığıyla kar eden likidite sağlayıcılarını çektiği ve bunun da kaymayı önlemek isteyen daha fazla tüccarı çektiği olumlu bir döngü yaratır - ve döngü devam eder.

DEX'leri karşılaştırırken likidite genellikle göz ardı edilir, ancak en iyi performans gösterenleri değerlendirirken kritik öneme sahiptir - özellikle Solana'daki yatırımcıların yalnızca aşırı likit olmayan değil, aynı zamanda ortak bir ralli noktası gerektiren meme coin'leri alıp sattığı düşünüldüğünde. Likidite DEX'ler arasında parçalanırsa, bu kötü bir kullanıcı deneyimine ve her farklı meme coin satın alımında hayal kırıklığına yol açacaktır.

Memecoin ile Raydium arasındaki ilişkinin incelenmesi

Raydium'un popülaritesi aynı zamanda Solana'daki meme coin'lerin yeniden canlanmasından da kaynaklanıyor. Özellikle Pump.Fun tarafından başlatılan ve bu yılın başlarında kurulduğundan bu yana $100 milyonun üzerinde ücret üreten meme coin lansman platformu.

Pump.Fun'ın meme token'ları ile Raydium arasında doğrudan bir bağlantı vardır - Pump.Fun'da ihraç edilen token'lar $69.000 piyasa değerine ulaştığında, Pump.Fun otomatik olarak Raydium'a $12.000 değerinde likidite yatıracaktır. Likiditeye vurgu yapmaya devam edersek, bu Raydium'un aslında meme token'ları ticareti için en likit platform olduğu anlamına gelir.

Bu bir erdemli döngü gibidir, pump.fun Raydium ile bağlantı kurar > meme coin'ler burada çıkarılır > insanlar burada ticaret yapar > likidite elde eder > daha fazla meme coin burada çıkarılır > daha fazla likidite elde eder ve döngü kendini tekrar eder.

Şekil 6. Pump.Fun tarafından üretilen tokenların DEX'teki işlem hacmi

Bu nedenle, Raydium'un güç yasası ilkesini izlediği düşünülür ve Pump.Fun tarafından üretilen meme coin'lerinin neredeyse 90%'den fazlası Raydium'da işlem görür. Bir şehirdeki büyük bir alışveriş merkezi gibi, Raydium da Solana'daki en büyük alışveriş merkezidir, bu da çoğu insanın Raydium'da alışveriş yapmayı seçeceği ve çoğu tüccarın (token) da orada mağaza açmak isteyeceği anlamına gelir.

Şekil 7. Solana ve Raydium'daki işlem çiftlerinin işlem hacminin (30 gün) karşılaştırılması (kırmızı = meme coin'ler, mavi = meme olmayan coin'ler)

Şekil 8. Raydium işlem hacmi token türüne göre

Pump.Fun'ın Raydium'a bağlı olmasına rağmen, bunun tersinin doğru olmadığını belirtmek önemlidir - Raydium, işlem hacmi için yalnızca meme coin'lerine güvenmez. Aslında, Şekil 8'e göre, son 30 gündeki en iyi üç işlem çifti, toplam işlem hacminin 50%'sinden fazlasını oluşturan SOL-USDT/USDC'dir. (Not: iki SOL-USDC işlem çifti, farklı ücret yapılarına sahip iki farklı havuzdur.)

Şekil 7 ve 9 da bu görüşü desteklemektedir. Şekil 7, SOL-USDC'nin işlem hacmi açısından diğer tüm DEX işlem çiftlerini çok geride bıraktığını göstermektedir. Şekil 7 tüm DEX'lerin işlem hacmini gösterse de, ekosistemdeki işlem hacminin tamamen meme coin'ler tarafından yönlendirilmediğini göstermektedir.

Şekil 9 ayrıca Raydium'un token türüne göre işlem hacmini gösterir ve "yerel tokenların" 70%'nin üzerinde en büyük pazar payını oluşturduğunu görebiliriz. Bu nedenle, meme coin'leri Raydium'da önemli bir rol oynarken, bütünün tamamını oluşturmazlar.

Şekil 9. Pump.Fun geliri

Şekil 10. Raydium geliri

Bununla birlikte, meme coin'ler oldukça oynaktır ve daha yüksek oynaklığa sahip havuzlar genellikle daha yüksek ücretler üretir. Bu nedenle meme coin'ler Solana'nın likidite havuzlarına işlem hacmi açısından çok fazla katkıda bulunmasa da, Raydium'un geliri ve ücretlerine önemli katkılarda bulunurlar.

Bu, özellikle Eylül ayındaki verilere bakıldığında belirgindir - meme coin'ler döngüsel varlıklar olduğundan, risk iştahı azaldıkça kötü piyasalarda düşük performans gösterme eğilimindedirler. Bu nedenle Pump.Funs gelirleri Temmuz ve Ağustos aylarında günlük ortalama $800.000'den Eylül ayında yaklaşık $350.000'e düşerek 67% düştü; Raydiums ücretleri bu dönemde aynı miktarda düştü.

Şekil 11. Raydium'un zaman içindeki TVL'si

Ama her şeyde olduğu gibi kripto, sektör oldukça döngüseldir ve ayı piyasaları sırasında risk azaldıkça metriklerin düşmesi normaldir. Bunun yerine, bir protokolün gerçek kırılganlık karşıtı ölçüsü olarak TVL'ye odaklanabiliriz — gelir oldukça döngüseldir ve spekülatörler gelip geçtikçe dalgalanırken, TVL merkezi olmayan bir borsanın (DEX) sürdürülebilirliğinin bir göstergesidir ve zaman testine dayanma yeteneğini yansıtır.

TVL, bir alışveriş merkezinin “doluluk oranına” benzer; moda trendleri inişli çıkışlıyken ve alışveriş merkezi kullanımı mevsimden mevsime değişebilse de, bir alışveriş merkezinin doluluk oranı ortalamanın üzerinde olduğu sürece başarısını ölçebiliriz.

İyi kullanılan bir alışveriş merkezine benzer şekilde, Raydium'un TVL'si zaman içinde istikrarlı kalmıştır; bu da gelirinin piyasa fiyatları ve hissiyatına göre dalgalanabileceğini gösterirken, Solana ekosisteminde temel bir ürün olarak hizmet etme ve Solana'daki en iyi ve en likit DEX olma yeteneğini göstermiştir. Bu nedenle, meme coin'ler gelirinin bir kısmına katkıda bulunsa da, işlem hacmi her zaman meme coin'lere bağlı değildir ve likidite mevsimden bağımsız olarak Raydium'a akın edecektir.

Raydium ve Toplayıcılar

Şekil 12. SolanaDEX işlem kaynağı

Jupiter ve Raydium doğrudan rekabet etmese de, Jupiter, Solana ekosisteminde önemli bir toplayıcı olarak hareket eder ve Raydium da dahil olmak üzere birden fazla merkezi olmayan borsa (DEX) üzerinden işlemleri yönlendirir ve işlemlerin en verimli şekilde yönlendirilmesini sağlar. Temel olarak, Jupiter bir meta platform olarak hareket eder ve kullanıcıların Orca, Phoenix, Raydium vb. gibi çeşitli DEX'lerden likidite çekerek en iyi fiyatı almasını sağlar. Raydium ise bir likidite sağlayıcısı olarak hareket eder ve Solana tabanlı token'lar için derin bir likidite havuzu sağlayarak Jupiter tarafından yönlendirilen işlemlerin çoğunu destekler.

Şekil 13. AMM bazında 24 saatlik Jüpiter işlem hacmi

İki protokol yakın bir şekilde birlikte çalışırken, Raydium'un doğrudan katkıda bulunduğu organik hacim payının yavaş yavaş artarken, Jüpiter'in payının giderek azaldığını belirtmekte fayda var. Aynı zamanda, Raydium, Jüpiter'deki tüm piyasa yapıcı hacminin neredeyse 50%'sini oluşturuyor.

Bu, Raydium'un, Jupiter gibi üçüncü taraf toplayıcılara güvenmek yerine, kullanıcıları doğrudan çekebilen, daha sağlam ve kendi kendine yeten bir platform oluşturmada başarılı olduğunu gösteriyor.

Doğrudan işlem hacmindeki artış, yatırımcıların Raydium'un yerel arayüzünü ve likidite havuzlarını kullanmakta değer bulduğunu ve kullanıcıların toplayıcılara başvurmadan en verimli ve kapsamlı DeFi deneyimini aradığını gösteriyor. Sonuç olarak, bu trend Raydium'un Solana ekosisteminde büyük bir likidite sağlayıcısı olarak bağımsız yeteneklerini vurguluyor.

Raydium ve Diğer Solana DEX'leri

Son olarak, Artemis eklentisini kullanarak oluşturduğumuz Raydium'un diğer SolanaDEX'lerle (toplayıcılar dahil) karşılaştırmalı tablosunu aşağıda bulabilirsiniz.

Şekil 14. Raydium ve SolanaDEX arasındaki karşılaştırma

Şekil 15. Raydium ve popüler DEX'lerin karşılaştırılması

Şekil 13'te, Raydium'u Solana'daki en popüler DEX'lerle karşılaştırıyoruz, öncelikle Orca, Meteora ve Lifinity — bu dört DEX birlikte Solana'nın toplam DEX hacminin 90%'sini oluşturuyor ve ayrıca bir toplayıcı olarak Jupiter'i de dahil ediyoruz. Meteora'nın bir token'ı olmasa da, yine de karşılaştırma amaçlı olarak dahil ediyoruz.

Raydium'un tüm DEX'lerin en düşük piyasa değeri/gider oranı ve tamamen seyreltilmiş piyasa değeri/gider oranında işlem gördüğünü görebiliyoruz. Raydium ayrıca en fazla günlük aktif kullanıcıya sahip ve diğer DEX'lerin TVL'si Raydium'dan 80%'den daha düşük - bir DEX'ten ziyade bir toplayıcı olarak düşündüğümüz Jüpiter hariç.

Şekil 14'te, Raydium'u diğer zincirlerdeki daha geleneksel DEX'lerle karşılaştırıyoruz; görülebileceği gibi, Raydium'un yıllık DEX hacmi Aerodrome'un iki katından fazla, ancak daha düşük bir piyasa değeri/gelir oranı var.

Raydium'un Token Ekonomisi

Raydium'un token ekonomisinin dökümü şu şekilde:

NOT: Takım ve Tohum (toplam 25,9%), Token Oluşturma Etkinliği'nden (TGE) sonraki ilk 12 ayda tamamen kilitlenir ve 13. aydan 36. aya kadar günlük olarak kilidi açılır ve 21 Şubat 2024'te sona erer.

Raydium token'ının birden fazla kullanım durumu vardır: RAY sahipleri ek RAY kazanmak için Raydium token'larını stake edebilirler. Ek olarak, likidite sağlayıcılarını çekmek için kullanılan bir madencilik ödülüdür ve daha kalın likidite havuzlarının oluşmasına olanak tanır. Raydium token'ı bir yönetim token'ı olmasa da, şu anda bir yönetim yöntemi geliştirilmektedir.

DeFi yazından sonra token ihraç etmenin popülaritesi azalsa da, Raydium'un çok düşük bir yıllık enflasyon oranına sahip olduğunu ve yıllık geri alımının DeFi'de iyi performans gösterdiğini belirtmekte fayda var. Şu anda yıllık ihraç yaklaşık 1,9 milyon RAY'dir ve bunun 1,65 milyonu RAY staking'den oluşmaktadır ve bu, zirve dönemlerindeki diğer popüler DEX'lerin ihraçlarıyla karşılaştırıldığında çok küçüktür. Mevcut fiyatlarla, RAY yılda yaklaşık $5,1 milyon değerinde RAY ihraç etmektedir. Bu, tam kilidi açılmadan önce günlük $1,45 milyon ihraç ve yıllık $529,25 milyon ihraç yapan Uniswap ile karşılaştırıldığında çok küçüktür.

Hatırlayacağınız üzere, Raydium'un havuzunda her işlem yapıldığında küçük bir işlem ücreti alınır. Belgelere göre: "Belirli bir havuzun ücretlerine bağlı olarak, bu ücretler likidite sağlayıcılarını, RAY geri alımlarını ve hazineyi teşvik etmek için tahsis edilir. Özetle, tüm işlem ücretlerinin 12%'si, belirli bir havuzun ücret kademesinden bağımsız olarak RAY geri alımlarına gider." Bu gerçek, Raydium'un işlem hacmiyle birleştiğinde oldukça şaşırtıcı sonuçlar ortaya çıkarır.

Şekil 16. Raydium kümülatif işlem hacmi

Şekil 17. Raydium geri alım verileri

$300 milyarın üzerinde kümülatif işlem hacmine sahip Raydium, yaklaşık $52 milyon değerinde yaklaşık 38 milyon RAY token'ını başarıyla geri satın aldı. Bu, mevcut dolaşımdaki arzının 14%'sine eşdeğerdir. Raydium'un geri satın alma programı, tüm DeFi alanına öncülük ederek Raydium'un tüm Solana DEX'leri arasında öne çıkmasına yardımcı oluyor.

Raydium Avantajları

Genel olarak, Raydium Solana'nın tüm DEX'leri arasında belirgin bir avantaja sahiptir ve Solana büyümeye devam ettikçe büyümeye devam etmek için en iyi konumdadır. Raydium'un geçen yılki büyüme hikayesi dikkat çekiciydi ve meme coin'lerin kripto pazarındaki artan hakimiyetiyle, özellikle AI etrafındaki son meme coin çılgınlığı (GOAT gibi) ile büyüme ivmesinin durma belirtisi göstermediği görülüyor.

Solanas'ın birincil likidite sağlayıcısı ve otomatik piyasa yapıcısı (AMM) olarak Raydium, ortaya çıkan trendlerin pazar payını ele geçirmede stratejik bir avantaja sahiptir. Ayrıca, Raydium'un inovasyon ve ekosistem geliştirme konusundaki bağlılığı, sık sık yaptığı yükseltmeler, likidite sağlayıcıları için güçlü teşvikler ve toplulukla aktif etkileşim yoluyla yansıtılmaktadır. Bu faktörler, Raydium'un yalnızca değişen DeFi ortamına uyum sağlamaya hazır olmadığını, aynı zamanda bu trende öncülük edeceğini de göstermektedir.

Sonuç olarak, hızla gelişen blockchain ekosisteminin önemli bir altyapısı olan Raydium, mevcut gidişatını sürdürmesi halinde gelecekte iyi bir büyümeye hazır görünüyor.

Uyarı: Bu makale yatırım tavsiyesi niteliğinde değildir.

Orijinal bağlantı: Artemis Araştırma

Bu makale internetten alınmıştır: Raydium Bir Ayda Üç Kere Nasıl Solana DeFi'nin Kralı Oldu?

İlgili: Durum tersine döndü, Doğu'da yükselen likidite dalgası mı geliyor?

Sean Tan, Primitive Ventures tarafından yazılan orijinal makale Orijinal çeviri: TechFlow Tek bir varlığa bağlı kalmayan çok stratejili bir yatırım kuruluşu olarak, yatırım felsefemiz yalnızca fırsatlar bulmakla ilgili değildir. Gelecekteki piyasa değişikliklerini tahmin edebilen ve bunlara uyum sağlayabilen bir yatırım çerçevesinin nasıl oluşturulacağına değer veririz ve sürekli olarak risk ile getiri arasında en iyi dengeyi ararız. Bizi en çok çeken şey, çoğu piyasa katılımcısı tarafından yanlış anlaşılan veya görmezden gelinen fırsatlardır. Son on yılda döviz ve sınır ötesi piyasalardaki deneyime dayanarak, likidite transferinin veya ani dış şokların genellikle en iyi katalizörler olduğunu gördük. Bu büyük olaylar genellikle piyasa katılımcılarını portföylerini sıkı zaman baskısı altında hızla ayarlamaya zorlar. Büyük miktarda para telaşlandığında…