Orijinal yazar: BİLGE
Orijinal çeviri: Yerel Blockchain
Bugünkü yazımızda bazı önemli RaaS (Rollups-as-a-Service) sağlayıcılarını ve yazarın Restaking konusundaki görüşlerini tanıtacağız.
1. Rollup Hakkında
RaaS (Rollup-as-a-Service), Rollup'lara (L2 ve L3) ilişkin bakış açıları göz önüne alındığında tartışmalı bir konudur. Bir yandan, savunucular Caldera ve Conduit gibi platformların Rollup'ları oluşturmayı çok kolaylaştırdığını ve bunun tüm ekosistemin gelişimi için olumlu olduğunu savunuyor. Öte yandan, bazı insanlar zaten yeterli blok alanına sahip olduğumuzu ve bu araçların alakasız hale geldiğini savunuyor. Benim kişisel görüşüm ikisinin arasında bir yerde ve her iki tarafta da güçlü argümanlar var. Rollup altyapısının hem büyük hem de küçük alan için olumlu olduğuna inanıyorum, ancak insanların bu teknolojinin kripto para birimi benimsenmesini yönlendirmesi konusunda neden şüpheci olduklarını da anlayabiliyorum.
L2 Beat yaklaşık 55 aktif Rollup listeliyor ve ilk beş (Arbitrum, Optimism, Base, Blast ve Mantle) bu yazının yazıldığı tarih itibarıyla piyasanın 82.74%'sini oluşturuyor. Bunun kripto alanındaki erken, farklılaştırılmamış Rollup tasarımının bir belirtisi olarak mı yoksa çoğu Rollup'a karşı genel bir ilgi eksikliği olarak mı görülmesi gerektiğinden emin değilim - belki de üçünün bir kombinasyonudur.
Arbitrum ve Optimism kolayca en olgun Rollup'lardır ve şu anda gerçek zincirler gibidirler (Ethereum iştirak zincirlerinden ziyade). Base çok aktif bir topluluğa sahiptir ve daha az kilitli değere sahip olmasına rağmen muhtemelen şu anda en iyi konumdaki Rollup'tır. Benzer bir durum Blast için de geçerlidir, ancak daha yüksek kilitli değerlerinin Base tarafından oluşturulan ve oyunlaştırılmış puan programı olmadan oluşturulan topluluktan daha çekici olup olmadığından emin değilim. Base, token vermeyeceğini açıkça belirtmiştir, ancak kendiliğinden aktivite gören ilk Rollup olduğu için kimse umursamamıştır - Arbitrum ve Optimism, airdrop duyurusundan önce bile yoğun bir şekilde madencilik yapılmıştır.
Mantle, çok aşina olmadığım bir Rollup, ancak ekosisteme kısaca baktım ve Mode, Manta ve hatta Scroll'dan daha iyi konumlandıklarını düşünüyorum. Gelecekteki gelişimleri tamamen kilitli değer akışına ve yeni uygulamaların dağıtımına bağlıdır, her ikisi de daha fazla geliştirmeden önce belirlenecektir.
L2 Beat'in yaklaşan Rollup'ları listesinde 44 proje var ve bu, şu anda var olan 55 aktif Rollup'tan daha endişe verici. Bu 44 Rollup, Optimium'lar ve Validium'lar gibi çeşitli farklı tasarımlar kullanıyor ancak nihayetinde hepsi aynı pazar için rekabet ediyor. Çok az sayıda aktif Rollup'ın "modüler yürütme katmanı/Ethereum yan zincirinden baskın zincire, yani L2'ye" "atlayabilmesi" endişe verici bir durum.
L1'ler, yıllarca süren geliştirici yeteneklerinin temelde istikrarlı bir temel katmana birikmesiyle başarılı olur ve bu da topluluk oluşumu ve ekosistem yaratımı için bir fırsat sunar (Solana'nın Memecoin casino günlerini, Ethereum'un DeFi yaz telaşını veya hatta Bitcoin'deki sıra sayılarını düşünün). Bir Rollup'ın faydası, zamanın 99%'sinin Ethereum olduğu temel katmanla paylaşılan güvenliğinden gelir, Solana'nın L2'sinden ve nispeten düşük işlem maliyetlerinden bahsetmiyorsanız hariç.
Teknolojinin tek başına bir Rollup'ı ideolojik veya pazar payı açısından önemli kılmaya yeteceğini düşünmüyorum, bunun kanıtı da "en güçlü" teknolojilerden bazılarının (Scroll, Taiko ve Polygon zkEVM gibi) kilitli değer oyununda çığır açıcı bir ilerleme bile kaydetmemiş olmasıdır. Belki de bu takımlar uzun vadede kilitli değerde bir artış görüyorlar, ancak mevcut duyguya ve takip eksikliğine dayanarak bunun olacağını görmüyorum. Hayır, sekiz kullanıcınız başka bir Galxe etkinliğine katılmak istemiyor ve kesinlikle devredilemez token'larla değiştirilebilen puanlar istemiyorlar.
Kendinizi yepyeni, tamamen cahil bir kripto yatırımcısının yerine koyabilseydiniz, Rollups hakkında ne düşünürdünüz? Para kazanabileceğiniz bir memecoin'i olmadığı sürece, 15. sıfır bilgi Rollup'ı ve EVM'ye eşdeğer bir zkEVM'yi görmekten pek de memnun kalacağınızı sanmıyorum.
Bu kısa analiz (sadece L2 Beat'e hızlı bir bakış) oldukça karamsar görünüyor, ancak param L2 veya L3'te olmadığı sürece, bu benim için sorun değil. Daha fazla Rollup'ın alan için mutlaka kötü bir şey olduğunu düşünmüyorum, ancak getirdiği fayda konusunda daha açık olmalıyız. Geçtiğimiz birkaç ayda, birçok uygulama uygulamaya özgü zincirler haline geldi (Lyra, Aevo, ApeX, Zora, Redstone) ve Uniswap'tan Eigenlayer'a kadar herkes L2 olana kadar bu eğilimin devam edeceğinden şüpheleniyorum.
Yani yeni Rollup'ların dağıtımını durduramazken, en azından kripto üzerindeki etkisi konusunda dürüst olmaya çalışabiliriz. O kadar çok blok alanımız var ki Ethereum ana ağının ek blok alanına ihtiyacı bile yok — şu anda bir işlemi tamamlamak için muhtemelen en fazla $10 harcanıyor ve bu birkaç haftadır böyle.
Conduit ve Caldera gibi RaaS sağlayıcılarını birbirinden ayırmak oldukça zordur ve bunu büyük bir özgüvenle söylüyorum çünkü umarım birisi yanlışımı düzeltir. İşte ilgili Rollup dağıtım süreçlerine dair kısa bir genel bakış:
-
Conduit, OP Stack ve Arbitrum Orbit'i; Caldera ise Arbitrum Nitro, ZK Stack ve OP Stack'i sunuyor.
-
Conduit, ödeme katmanları olarak Ethereum, Arbitrum One ve Base sunuyor; Caldera bir ödeme katmanı listelemiyor, ancak muhtemelen çok benzer olduğunu düşünüyorum.
-
Conduit'in DA teklifleri arasında Ethereum, Celestia, EigenDA ve Arbitrum'un AnyTrust DA'sı yer alıyor; Caldera ise Celestia ve Ethereum sunuyor ancak yakın zamanda Near ve EigenDA'yı entegre etmeyi planlıyor.
-
Conduit, herhangi bir ERC-20'yi yerel gaz token'ı olarak kullanmanıza olanak tanır; Caldera, DAI, USDC, ETH, WBTC ve SHIB kullanmanıza olanak tanır.
Genel olarak, iki platform birbirine çok benziyor. Sanırım tek fark, ekiplerle gerçek danışmanlık deneyiminden kaynaklanıyor olabilir. Henüz iki ekiple de konuşmadım, bu yüzden aceleye getirilmiş veya bilgisizce yazılmış gibi görünüyorsa özür dilerim, ancak RaaS'a ve sektörün mevcut durumuna dürüst bir bakış atmayı takdir edeceklerini düşünüyorum.
Sadece eğlence olsun diye kendi Rollup'umu oluşturmayı düşündüm, ancak sanal bir zinciri sürdürmek için ayda $3.000 harcamayı makul bir şekilde yapamam (bir girişim sermayedarı bana özel mesaj atıp konuşabileceğimiz bir durum olmadığı sürece).
Genel olarak, Rollups as a Service'i (RaaS) destekliyorum ve bu alanda çalışan herkesin üzerinde çalışmaya devam etmesini umuyorum. Bunda gerçekten bir sorun görmüyorum ve sektörümüzün mevcut durumu göz önüne alındığında "çok fazla Rollup var" argümanının anlamsız olduğunu düşünüyorum.
2. Yeniden Bahis Hakkında
Sektörümüzün durumu hakkında konuşurken, Restaking, LRT, AVS ve Eigenlayer ile ilgili bazı şikayetlerimi kısaca tartışmanın tam zamanı.
Bugün itibariyle, Eigenlayer'a yatırılan Ethereum miktarı ~5,14M ile çok büyük. İlk başta, puan programı sona erdikten sonra fonların çoğunun kaybolacağını düşündüm, ancak son airdrop duyurusunun fonların daha değerli yerlere akmasına neden olmaması, aksine onu artırması beni hayal kırıklığına uğrattı. Eigenlayers airdrop'unun sermayeyi kolayca 20-25x artıracağını bekleyenler için, biraz kendini kandırmış olabilirler, ancak sonrasında neredeyse tüm büyük ülkeleri coğrafi olarak engellemelerini beklemiyordum. Eigenlayers'ın çifte standartlarından duyulan memnuniyetsizliği ifade eden birçok tweet oldu (kendime ait bir tweet de dahil), ancak bu konuyu artık tartışmanın bir anlamı olduğunu gerçekten düşünmüyorum.
Ekip ayrıca EIGEN'in nasıl çalıştığını açıklayan ve öznelerarası fayda adı verilen yeni bir kavramı tanıtan devasa bir teknik rapor yayınladı. Gerçekte, hiç kimse bunun ne anlama geldiğini bilmiyor ve kimse bunu tartışmıyor çünkü EIGEN başlangıçta devredilemez olacak ve bu, protokolleri etrafında bir topluluk kurmak isteyen insanlar için büyük bir hayır hayır. İnsanlar token'lar veya token'lar etrafındaki ekosistem aracılığıyla zengin olamazlarsa, insanlar para kazanma olasılıkları olan alanlara (örneğin memecoin'ler) yöneleceklerdir.
Eigenlayer veya ekibin kendisiyle ilgili bir sorunum yok, bunu önceden açıkça belirtmek istiyorum. Ancak, Restaking ve şu anda Eigenlayer'da beyaz listeye alınmış AVS sepetiyle ilgili bir sorunum var. Eigenlayer'a yatırılan 5 milyondan fazla ETH göz önüne alındığında, insanların çok yüksek bir getiri elde edebileceğini düşünebilirsiniz, değil mi? Size bu varsayımın yanlış olduğunu söylemek için buradayım.
Resttake'in faydasını düşündüğünüzde, varsayılan olarak dünyadaki en ekonomik olarak istikrarlı blok zinciri doğrulayıcılarından ekonomik güvenlik çıkarıyorsunuz. Zaten cazip olan stETH getirisi üzerinde daha yüksek bir getiri karşılığında Eigenlayer (veya Karak ve sonunda Symbiotic) gibi bir resttake platformuna çeşitli stETH türlerini yatırıyorsunuz. Benim sorunum resttake'in kendisinde doğal bir getiri üretimi olmaması, getiri Eigenlayer içinde sağlanan AVS'lerden gelmelidir. Eigenlayer'a 10 stETH yatıran ve bu resttake ETH'leri ether.fi gibi bir operatöre devreden bir Restaker iseniz, sizin için getiri üretecek doğru AVS sepetini seçmelerine güvenmeniz gerekir.
Peki bu faydalar nereden geliyor?
Gerçekten de Ethereum, ETH stake edenlerin risklerini yeniden stake etme protokolüne koymaları halinde daha fazla ödül alacaklarına dair protokol düzeyinde bir söz vermez. Gelir yalnızca tek bir yerden gelebilir: AVS'nin kendisi tarafından çıkarılan token.
Uzman değilim ama Twitter'da neden hiç kimsenin bu soruyu sormadığını anlamakta da zorlanıyorum. Elbette kötü airdrop'lar ve Ethereum güvenliğine yönelik riskler gibi daha önemli konular daha fazla ilgi görüyor. Ama neden hiç kimse Eigenlayer başlatıldıktan ve ceza mekanizması nihayet etkinleştirildikten sonra ne olabileceğine dair basit bir soru sormuyor?
Ekip, potansiyel getiri üretimine ilişkin gerçek rakamları tartışmadığı ve $10M varlık taşımadığı, ancak yeniden teminatlandırılmış ETH'de $500M veya daha fazlasına sahip olduğu zaman, varlıklarımı mevduatta tutma teşviki nerede?
Eigenlayer'daki en iyi 10 operatörün her birinin ortalama 5 kayıtlı AVS'ye sahip olduğu ve aralarında önemli bir örtüşme olduğu ilginç bir durumdayız. Eigenlayer, herkesin yeni resttake gerçekliğine uyum sağlamasına izin vermek için ceza mekanizmasının yaklaşık bir yıl boyunca etkinleştirilmeyeceğini akıllıca bir şekilde duyurdu. Gauntlet ve Mike Neuder dışında hiç kimsenin resttake risklerini tartışmadığını düşünürsek, bu akıllıca bir karardır. Her iki makale de çok iyi olsa da, mevcut AVS'nin çok az etkisi olduğu için aslında herhangi bir özel örnek sunmuyorlar.
Daha önce de söylediğim gibi, Eigenlayer'ın avantajları açıktır. Ancak her yeni protokole yaklaşık bir milyar dolarlık kullanıcı Restaking ETH'si sağlamak ve bunu gelecekteki risklere maruz bırakmak gerekli midir? Ceza mekanizması henüz etkinleştirilmemiş olsa da, bir yıldan kısa bir süre içinde etkinleştirilecek - operatörler Restaking risklerinin ve her bir sonraki AVS kaydıyla artan riskin tamamen farkında mı?
Bundan emin değilim. Belki de diğer bazı restaking platformlarının Eigenlayer'ın pazar payını kademeli olarak ele geçirdiğini göreceğiz, ideal olarak ürün-pazar uyumu sağladıkça ve AVS'ye daha az miktarda Restaking ETH sağladıkça, tam tersi olmaz.
Bu makale internetten alınmıştır: Crypto Talk: RaaS ve Eigenlayer hakkında bazı düşünceler
İlgili: Dogecoin Fiyat Tahmini: Ufukta Başka Bir 25% Yükselişi
Özetle Dogecoin'in fiyatı $0.16'nın üzerinde kapanmaya çalışıyor, bu da $0.20'ye doğru bir toparlanma rallisinin başlatılmasında önemli bir rol oynuyor. Açık Faiz 48 saat içinde yaklaşık $200 milyonluk bir artış gördü ve yatırımcılar fiyat artışı için can atıyor. Meme coin, dolaşımdaki arzının 84%'sinden azının kârda olması nedeniyle bir piyasa zirvesinden uzak. Dogecoin'in DOGE fiyatı, Mayıs başında bu seviyeye düştükten sonra $0.12'nin en düşük seviyelerinden toparlandı. Meme coin lideri $0.16 bariyerinin altında sıkışmış olsa da, aşılabilir. Dogecoin Fiyatında Beklenen Yükseliş Dogecoin'in fiyatı yatırımcıların elinde bir yükseliş dalgası kaydediyor. Yatırımcıların uzun sözleşmeler kurduğu görülebilir, bu da Açık Faizin…